GRANIT KAMEN – PROŠLOST, SADAŠNJOST I BUDUĆNOST

Granit je kamen prošlosti, sadašnjosti, a i budućnosti. Naučite nešto novo što niste znali o njemu. Prijatno. 

Osim drveta, kamen (granit) je najvažniji prirodni građevinski materijal. Upotrebljava se kao neobrađen i obrađen, kao samostalan i pomoćni materijal. Korišćen je još u Kamenom dobu. Prva upotreba kamena  podrazumeva izradu oružja i alata. Kameni čekić je često pravljen od granita zbog njegove tvrdoće i otpornosti.

Stari narodi (Egipćani, Indijci, Rimljani, Grci…) razvili su upotrebu granita u velikom obimu, što se može videti iz očuvanih ostataka njihovih građevina. Kroz ceo Srednji vek, pa sve do u Novi vek, kamen je bio važan materijal za građenje zgrada, mostova, puteva i dr. Krajem XIX v., beton i armirani beton velikim delom su zamenili kamen.

Granit je nesumnjivo bila jedna od omiljenijih faraonskih stena. Još pre n. e., Egipćani su je koristili za izgradnju: monolitnih stubova (monos – sam, jedini i lithos – kamen), obeliska (od grčkog obelios – koplje, ražanj), sarkofaga, urni itd. Svi obelisci u starom Egiptu rađeni su od granita sa područja današnjeg grada Asuana (južni Egipat), gde se nalaze najstariji kamenolomi na svetu. U petrološkoj zbirci Prirodnjačkog muzeja nalazi se i primerak asuanskog granita.

Granit je dubinska magmatska stena nastala hlađenjem i očvršćavanjem usijane magme u Zemljinoj untrašnjosti. Naziv stene potiče od od latinske reči „granum“, što znači zrno, zbog pojavljivanja minerala u zrnastim formama.

Granit najčešće obrazuje ogromne, nepravilne mase (batolite) čije se prostiranje u dubinu obično ne može odrediti. Batolit Coast Range u Britanskoj Kolumbiji, dužine 1250, širine do 125 milja, možda je najveće plutonsko telo na svetu..

Starost granita može biti od prekambrijuma do tercijera (od pre oko milijardu do nekoliko desetina miliona godina). Najstarije granitske stene na svetu nalaze se u Švedskoj, Arizoni, Britaniji… One mlađe su u Yellowstone parku u SAD-u. Kod nas starijih granita ima u južnoj i istočnoj Srbiji (Bijanovac, Vranje, Lebane, Stara planina…), a mlađih u centralnoj i zapadnoj (Aranđelovac, Cer).

Granit je veoma korišćen u enterijeru ili eksterijeru.

Zbog svojih dobrih karakteristika, granit se često upotrebljeva u građevinarstvu, kao tehnički i arhitektonski kamen. Služe za izradu kamene kocke, ivičnjaka, za oblogu tunela, za zidanja u niskogradnji, kao obložni kamen, za postolja spomenika itd. Komercijalno poznati graniti su africa tropical, africa red, belfast, blue pearl, paradiso classico, rosso balmoral, verde mare, verde tropical, zimbabve….

Granit je korišćen u izgradnji mnogih svetski poznatih objekata, kao što su: postolje spomenika Petru Velikom i stubovi u Isakovoj katedrali (Petrograd, Rusija), pojedini delovi velikog kineskog zida, a i neke od najviših zgrada sveta (Kanada, Japan, SAD) napravljene su i od granita.

      GRANIT MATERIJALI       

Granitoidne stene korišćene su i u Beogradu. Primeri su: hoteli „Slavija“, „Moskva“, „Hajat“; zgrada Jugopetrola na N. Beogradu, podzemna železnička stanica kod Vukovog spomenika, fasada Glavne pošte, deo eksterijera i enterijera pošte u blizini Kalenićeve pijace i na mnogim drugim građevinama.